KİTAP TANITIMI

"ARAPLARIN GÖZÜYLE HAÇLI SEFERLERİ"
Yazan: Amin MAALOUF
Çeviren: Mehmet Ali KILIÇBAY
Yayınlayan: TELOS YAYINCILIK
ISBN 975-545-092-0
2. BASKI Nisan–1998

Amin Maalouf; Benim için belki Necip Mahfuz’un devamı diyebileceğim bir yazardı, ilk okumaya başladığımda (hala yaşıyor mu bilmiyorum, ama yanlış da hatırlıyor olabilirim, yakın zamanda Paris’te öldüğünü okudum sanki bir gazetede).

Son dönemde özellikle Yapı Kredi Yayınlarından çıkarılan yarı belgesel tarihi romanları ile epeyce ilgi çekmişti. Yayıncının kim olduğu, aslında yazarın düşünce biçimi üzerinde bir ön fikir veriyor bence.

Ben Maalouf’un “ÖLÜMCÜL KİMLİKLER”ini okuyana kadar onu Necip Mahfuz’un çizgisinde, batıdan bakan bir doğulunun, ezilmişlik ve utanç duyguları içinde Ortadoğu’yu ve Doğu kültürünü anlatan bir “kültür değişimcisi” olduğunu düşünüyordum. Yakın tarihin dekorunda ve kişiliklerinde, Osmanlı etkisinde, özellikle (ve genellikle Arapların yaptığı olumsuz yaklaşımla) kültür değişmesi bağlamında sürükleyici romanlar yazmıştı. Belki “Semerkant” farklı gelebilir okuyucuya, ama Haçlı Seferlerini okuyunca Selçuklulara ve tabii ki Türk’lere olan ilgisini anlayabiliyoruz.

Doğulu aydınların, batı karşısındaki bu utangaç, mahcup ve ezik hallerini Batı Medeniyetinin görkemi karşısında, hayranlıktan donup kalmalarına bağlamak lazım elbette.

Medeniyetin gelişmesi ve evrimi de ayrı bir konu tabiî ki.

Konu birden Arapların Türklerle ilişkilerine kaymış gibi görünüyor.
Ama konu Haçlı Seferleri olunca bu kesinlikle kaçınılmaz bir durum.
Bir diğer kaçınılmaz durum da, Ortadoğu Araplarının tarihten hiç ders almadan bir daire üzerinde hayatlarına devam etmeleri gerçeği.
Bu konu; Amin MAALOUF, Türkler, Araplar üçgeninde bir medeniyet değişimi, yaklaşımı ve şuuru düzlemini taşıyan, konuya dönüşmeye başladı.
Ve maalesef kaçınılmaz biçimde, bu günkü Ortadoğu’ya, bitmeyen haçlı seferlerinin günümüzdeki tezahürüne geliveriyor.

“Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri iki yüzyıl (1096–1291) süren Haçlı Seferleri’ni ve Orta Doğu’daki Frenk işgalini anlatırken bu bölgenin güncel durumuna da ışık tutuyor…”

Kitabın arkasındaki tanıtım yazısı böyle başlıyor. Kitabın ana kaynağı Arap tarihçileri ve vakanüvisleri. Ama ayrıca bir dizi batılı (özellikle Fransız) kaynaktanda yararlanmış yazar.

Bu kitabı okuyunca aklıma kaçınılmaz olarak bir başka kitap daha geldi: "Vatansız Filistinli" (Hürriyet Yayınları), yanlış hatırlamıyorsam Abu İyad yazmıştı, (bir zamanlar El-Fetih gizli servisi başkanıydı, İsraillilerce öldürüldü. Münih Olimpiyat baskınından sorumlu tutulmuştu galiba) ve 1100 yılında Arapların içinde bulunduğu durum, hiç değişmeden günümüz Filistin davasında da aynı oldu. Şimdi de, yani Amerikan işgali sırasında da durum aynı.
Ama maalesef Şirkuh’un (Aslan) yeğeni Yusuf gelip kurtarmadı Arapları, Yahudilerden. Zaten bu mümkün olamazdı, çünkü onlara görev verecek Nureddin’de yoktu elbette.

Tarih ne ilginç, kuma gömdüğümüz başımızı biraz çıkarabilsek biraz geçmişe baksak, günümüz ve geleceğimiz karanlıktan bir nebzede olsa kurtulacak sanki.
Yusuf, yani bizim tanıdığımız adıyla Selahaddin Eyyübi. Bir Kürt komutanın, Şirkuh’un kardeşinin çocuğu, yeğeni yani. Ama Şirkuh’un amiri Nureddin, bir Selçuklu Emiri. Nureddin Haçlılara karşı koymada sürekli bir başarı sağlayan ilk emir. Onun görevlendirdiği Şirkuh ve yeğeni Yusuf da en başarılı savaşçılarından.
Bu kişilerin başlattığı direniş ve galibiyetler serisi daha sonra Memluklar’la devam edecek, sonuçta Haçlılar mağlup edilerek geri sürüleceklerdir.

Bütün bu mücadele sırasında Araplar (Abbasi Halifeliği ve bağlı emirlikleri) tıpkı Filistin davasında olduğu gibi, tıpkı Körfez Savaşlarında olduğu gibi öncelikle birbirleriyle mücadele edecekler ve elbette düşmanlarıyla işbirliği yapacaklardır.
Fakat garip bir durum var ki, nasıl yorumlanmalı, nasıl açıklanmalı bilemiyorum. Bundan 900 y.y. önce saldıranlar ve işgal edilip, katledilenler değişmedi. İslam yine aynı insanlar tarafından hor görülüp, hırpalanıyor. Ama o zaman Arapları ve İslam’ı Araplara rağmen koruyup kurtaranlar, yani Türkler ve Kürtler saf değiştirdiler. Türkler bunu “Muasır medeniyet dairesine” girmek adına yapıyorlar. Selahaddin Eyyübi’nin torunları ise ihanet olarak.
Lavrens’in peşinde, İngiliz altınları için Osmanlının, Anadolu çocuklarının kanlarını akıtanlar, kendilerine verilen kâğıttan taçların ve krallıkların geçici tantanası içinde hiç huzur bulamadılar ve bulamayacaklar. Çünkü egemenlik verilirse eğer, bir gün verenler onu geri alıverirler. Egemenlik hakkı bizim yaptığımız gibi söke söke alınır.

Burada, aslında belki Amin Maalouf’u da biraz mercek altına yatırmak lazımdı. Şimdilik onun hakkında “Avrupa Merkezli Standardizasyon Projesi”nin yılmaz, yorulmaz bir neferi demekle yetinelim.

Kitabı, Ortadoğu Sorununa sadece petrolün ve enerji kaynaklarına sahip olmak için Batının işgalciliği açısından değil de, buna çanak tutan bedevi kültürün kaçınılmaz sonuçlarından birisi olarak görmek adına okumanızı tavsiye ederim.
Bedevilik ve medenilik, her yerde ve her zaman karşımıza çıkan sorunumuz.

BİR SUÇ TEORİSİ-ŞİDDET GENİ

KÖTÜ TOHUM veya ŞİDDET GENİ

“Minority Report”. Türkçesi “Azınlık Raporu”. Size bir şeyler hatırlatıyor mu?
Bir kaç sene önce Tom Cruise’nin başrolünü oynadığı bilimkurgu filmi.
Kısaca konusu; üç tane mutantın* sadece şiddet içeren, şiddet uygulayan insanlarla ilgili kehanet görüntüleri görmesi. O günün gelişmiş teknolojisi, mutantların beyinlerinde oluşan bu gelecek ile ilgili görüntüleri, o beyinlerden alarak bilgisayar işlemcilerine ve ekranlarına aktarabiliyor. Böylece özel eğitilmiş güvenlik görevlileri suç işleyeceği kesin olan, ama bunu yapacağını henüz kendisinin bilmediği insanları, gelecekteki işleyecekleri suçlara istinaden tutuklayıp o günkü koşullara uygun hapishanelere ya da hücrelere koyarak cezalarını çektiriyorlar.

Hürriyet gazetesi yazarlarından Sevil ATASOY’u merak ve keyifle okuyanlardanım. Geçenlere okullardaki şiddeti ve birbirini öldüren genç hatta çocuk denilebilecek yaştaki insanlar arasında yükselen şiddeti konu alan bir yazısını yine aynı merakla okuyunca aşağıdaki düşünceler oluştu bende.

Özellikle okullardaki şiddet hareketleri aniden artmış görünüyor.
Şiddet toplumlarda her zaman, her ortamda çeşitli biçimde kendini göstermiştir. Bunun sebebini “insanın doğasında zaten şiddet vardır” şekline açıklamak, bu konudaki sonuçlardan biridir.
İnsan doğasında şiddet oluşturma varsa, bunun kaynağını bulup yok ederek dünyadaki şiddeti ortadan kaldırabilir(miy)iz.
İnsan yavruları daha doğmadan, annelerinin içindeyken, çeşitli sakatlıkları (eğer varsa) tespit edilebiliyor, onarılma ihtimalleri yoksa doğmalarına izin verilmeden imha ediliyor.
Şiddete yol açan unsurlar, eğer varsa, benzeri metotlarla tespit edilebilir ve caniler, katliamcılar daha doğmadan kaynağında yok edilir.
Barış içinde, huzurlu bir dünya oluşturarak, insanlığın imkânsız gibi görünen bir ideali, bir rüyası gerçekleştirilmiş olur böylece.

“Mi ?” Acaba ???

Şimdi şöyle bir sahne tasavvur edin. Savcı, mahkemede hâkime;
“efendim üç gün sonra Mehmet Bilmemkim isimli inşaat mühendisi, karısını, tartışma sonucunda bıçaklayarak öldürmüştür (hayır cümlede yanlışlık yok). Deliller “Murtaza-1” isimli mutant rüyacı-kâhinin kaydedilmiş hafıza görüntülerini içeren CD’de makamınıza sunulmuştur.”
Hâkim masasının üstüne koyduğu dizüstü bilgisayarına CD’yi takar ve Mehmet Bilmemkim isimli mühendisin, şiddetli bir tartışma sonucunda, iradesini kaybederek o anda masada bulunan ekmek bıçağını alarak karısına birkaç defa sapladığını soğukkanlılıkla seyreder.

Bu sırada konu katilimiz Mehmet Bilmemkim, hafta sonu olması sebebiyle, karısı ve iki çocuğunu almış, neşeli bir şekilde şehir dışına pikniğe gitmektedir. Bagajda mangal, kömürler, biftekler, köfteler… Ha, bir de üç gün sonra, gece yarısı karısını öldürmekte kullanacağı büyük ve keskin bir et bıçağı.

Hakim, deliler ve savcının talebi doğrultusunda çabuk bir şekilde kararını verir.
“Müstakbel katil Mehmet Bilmemkim, karısını şiddetli tahrik altında, bıçaklayarak öldüreceği suçundan 72 yıl süreyle sıvı hidrojen tüpünde gözetim altında tutulacaktır.”

Kırkiki yaşındaki (müstakbel) katilimiz Mehmet Bey, elinde yelpaze mangalı yakmaya çalışırken, bir anda etrafını saran polis özel kuvvet mangasını görünce dondu kaldı. Suçu ve karar yüzüne okunurken elleri ve ayakları plastik bant kelepçelerle bağlanıyordu. Karısı bu sırada kocasına lanetler okuyup ağlamaya başlamıştı bile.
- Bunu bana nasıl yaparsın hayvan herif ??!!!
Çocuklar annelerinin bacaklarına sarılmışlar cani babalarından korunmaya çalışıyorlardı. Ne trajedi……

Ama memleket bir katilden daha kurtuldu, üstelik suç işlenmeden… Hatta daha niyet bile edilmeden…

Ya da size daha yakın zamanda sinemalarda gösterilmiş bir başka filmden bahsedeyim. ADA. Bilim-Kurgu türünde hoş bir macera filmi. Dönemin zengin ve güçlüleri, hayatlarını daha fazla uzatabilmek için, bu işi yapan şirketlere yedek parçalarının siparişini veriyorlar, yani klonlarını, (kopyalarını) ürettiriyorlar. Film, daha sonra bir şekilde devam edip gidiyor işte. İnsan hakları, ahlak filan bir kısım moral değerlerin tartışılması…

Pekâlâ; birde şöyle düşünelim. Uzak ya da yakın gelecekte insanları birebir kopyalamak mümkün olacaksa, o zaman “ceza” kavramına yeni bir yaklaşım getirebilir miyiz acaba? Nasıl mı?
Şöyle düşünelim: Herhangi bir suçtan dolayı bir insanı mahkemede suçlu bulduk ve cezalandırdık. Bu ceza, hürriyeti sınırlı süreli veya süresiz kısıtlama şeklinde olabilir. Ya da, suçlunun yaşama hakkının iptal edilmesi şeklinde de olabilir. Ama artık gelişmiş teknoloji sayesinde biliyoruz ki bu şahıs, gerçekte, genetiğindeki suç geni olmasaydı suç işlemeyecekti. Yani bir bakıma suçlu kendisi değil, suç işlemek onun iradesi dışında oluşan bir şey. O doğuştan suçlu, (ya da yaradılıştan mı demeliyiz yoksa? Ama bu noktada farkediyoruz ki tartışmanın, konunun boyutları aniden geometrik bir şekilde arttı. Neyse… Biz bu son cümleyi, yani parantezimizden önceki cümleyi en azından şimdilik fazla kurcalamayalım) bu durumda kişi ne derecede suçundan sorumlu olacaktır? Çözüm önerisi şu olabilir: Suçluyu kopyalayalım (klonlayalım), ve bu işlem sırasında da suç genini silelim. Kişinin bütün hafızasını, alışkanlıklarını yani her şeyini de bu kopyaya aktarabiliyoruz zaten. Evet, bütün bunları yapınca suçlunun, elimizde suç işlemesi mümkün olmayan bir “tıpkı kopya”sı var artık. Bu durumda, suç işlemek mecburiyetinde olan aslını ortadan kaldırıp, bu masum kopyayı yerine koyarız. Mahkeme salonundan, evine geri dönen bir masum kişi. Ama aynı zamanda, işlenmiş bir suçun cezası da çekilmiştir.
Madem bu derece ilerlemiş bir bilim ve teknolojiye sahibiz, öyle ise suç geni taşıyanların suç işlemesini mi beklemeliyiz? Elbette hayır. Barış ve huzur dolu bir dünya için yapılacak şey artık apaçık önümüzde. Bütün insanları gen taramasından geçiriyoruz. Suç geni taşıyanları ayırıp kopyalıyor ve asıllarını imha ediyoruz.

Hayır, “Suç ve Ceza”yı yeniden yazmak değil amacım.

Ama önümdeki resimde, beyaz doktor önlüklerinin kollarında “gamalı haç” pazubantlarıyla bilim adamlarını görüyorum.

Barış ve huzur için katledilen insanlar.

Tamam, çok abartmayayım. Ama sizde kabul etmelisiniz ki bu Nazi Faşizminden de kara, kapkara bir kâbusun tarifidir.

“Suç Geni” iddiası, bence teknik bir sorundan ziyade ahlaki bir sorundur. İnanç sistemlerinin, paradigmalarının sürdürülmesi, geliştirilmesi temeline dayanan bir konudur.

Hıristiyanlığın ve İslam’ın günah-sevap, cennet-cehennem, hesap günü gibi temel olgularının bir tezahürüdür ve aslında çok da yeni değildir. Bu konuda felsefe akımları, tarikat öğretileri oluşturulmuştur.

İnsanın yapısında (fıtratında, doğasında) elbette şiddet dâhil birçok şey vardır. Hatta her şey vardır, olmuş olan her şeyden insanda bir miktar vardır. Ama bu “her şey”in içerisinde öyle bir “şey” vardır ki… İşte o, insanı insan yapan faktördür.

İRADE.

Şiddet genini bir hayvan için söyleyebilirsiniz. O yapısaldır diyebilirsiniz. Zaten yapısal olan bir şeyi nasıl sıra dışı, olağanüstü, iyi ya da kötü gibi kıymet hükümleriyle sınıflandırabilirsiniz? Bu eşyanın tabiatına aykırıdır zaten. Bir aslanı “katil” olarak cezalandırabilir misiniz? Ya da, beş dakika önce doğurduğu yavrusunu yiyerek karnını doyuran anne lepistes “cani ve sapık ve yamyam” bir balık mıdır?

Yazını gidişatı, bir başka mecraya kayıyor. Toparlamak lazım.

Bu “kötülük geni” teorisi insanlığı karanlık bir çağa götürebilecek kadar, tehlikeli bir yaklaşımdır.

Bu konunu temelinde “batı tarzı bilim yapmak" yatıyor. İstatistikleri, tabiat ya da sosyal kanunlar olarak takdim etmekten öteye gitme alışkanlığından kurtulamamış bir bilim anlayışı.
Güneşin, dün, önceki gün, geçen yüzyıl boyunca, geçen bin yıl boyunca, bilinen bütün dünya zamanı boyunca doğudan doğmuş olması, yarın sabah da mutlaka tekrar doğudan doğacağı anlamına gelmez. Bundan emin olmamızı sağlayan tek şey güneşin doğumuyla ilgili istatistiktir.

Nonlineer sistemleri bile henüz bilim olarak kabul etmekte zorlanan, Newton’u aşamamış, Einstein’a bunak deme cesaretin gösterebilmiş kısır beyinler.

Sanayi çağında değişen aile sistemi, yok edilen, aşağılanan moral değerler, insanı, üretim bandındaki bir parça olmaktan öteye koymamış batı kültürünün, geldiği bu noktada, toplumun, her yaş, sınıf ve seviyesinde meydana gelen şiddet, kaçınılmaz bir sonuç olarak karşımıza çıkmıştır.

Mutant: Mutasyon geçirmiş, mutasyona uğramış canlı. Evrim teorisi için, canlıların, süreç içerisinde, çevrelerine uyum sağlamak için değişim göstermelerini açıklamaya çalışıyor diyebiliriz çok kısaca. Ama bazen, bu uzun zamanda olan değişimler olağanüstü etkiler sonucunda çok kısa sürede oluşabiliyorlar. Ancak bu oluşumların şimdiye kadar pozitif yönde olduğu tespit edilebilmiş değil.
Ama batı propagandası, filmlerinde bu konuyu çok işlemektedir. Süpermen’in süperliği, bir başka dünyadan olmasıyla açıklanırken, diğer kahramanların süperliğinin izahı hep bir mutasyonla açıklanır. Örümcek adamı bir “haşarı örümcek” ısırmıştır. Bizi ısırsa kızartır, morartır. Ama Amerikan gencini ısırınca, olağanüstü güçlerle donatıyor. Hele son zamanlarda bir “Fantastik Dörtlü” efsanesi doğdu ki, akıllara zarar. Uzayda bilinmeyen bir “enerji dalgası”na maruz kalıyorlar ve olağanüstü yetenek ve özellikler kavuşuyorlar. Anlaşılmaz durum bu, Çernobil radyasyonuna maruz kalanlar ölüyor, kanser oluyor, hilkat garibesi çocuklar doğuruyorlar, ama söz konusu Amerikalılar olunca süper insanlar türüyor bunlardan. Sormadan edemiyorum,”kardeşim bu kadar süpersinizde yıllarca Vietnam’da, Lübnan’da, Irak’da neden böyle sürüngenleri oynuyorsunuz. Uçun gelin, alın kimi alacaksanız. Saddam, Esad, Ahmedinecan, Molla Ömer ve bilemediğim tüm düşmanlarınız, demokrasinizin ve insanlığınız düşmanları”